Liever kijken/luisteren dan lezen? Dat kan ook! De vergadering is hier terug te kijken.
We staan voor een uitdagende periode. De financiële situatie van de gemeente is niet rooskleurig en de kadernota die voorligt is er één van bezuinigingen. De eerste bezuiniging die opvalt is de besparing op papier; met slechts 24 pagina's draagt deze nota zeker bij aan het behoud van bomen. Jammer is alleen dat het ten koste gaat van de indicatoren en meetinstrumenten, waardoor de raad geen zicht heeft op wat ons beleid teweeg brengt. En dat is nou juist bij bezuinigingen heel belangrijk. Wat voor effect hebben de voorgestelde maatregelen? In de aanloop naar deze avond hebben vele fracties steeds opnieuw gevraagd naar de maatschappelijke en financiële effecten van de voorgestelde bezuinigingsmaatregelen. Maar antwoorden hebben we niet gekregen. We krijgen wel ruim twee pagina’s aan ontwikkelingen die de komende jaren op ons afkomen en maar liefst drie pagina’s aan onzekerheden. Dat telt op tot een kwart van de inhoud!
Als we geen inzicht hebben in de effecten van bezuinigingen, betekent dat dat we nu een glazen bol nodig hebben om de toekomst te zien. Of een tijdmachine die ons naar 2028 zou brengen. Laten we vanavond eens samen in die denkbeeldige tijdmachine stappen en de mogelijke gevolgen van de voorgestelde bezuinigingen onderzoeken.
In de Kadernota worden verschillende bezuinigingsmaatregelen voorgesteld om een meerjarig sluitende begroting te realiseren. Hoewel financiële duurzaamheid belangrijk is, moeten we ons afvragen hoe zinnig het is om een volledig en meerjarig sluitende kadernota vast te stellen met alle onzekerheden in het achterhoofd.
GroenLinks wil benadrukken dat een sluitende meerjarenbegroting belangrijk is, maar het is een middel, geen doel op zich. Het doel moet zijn om een gezonde, sociale en duurzame stad te creëren waarin iedereen kan floreren. Door een sluitende begroting tot doel te verheffen, riskeren we voorbij te gaan aan wat echt belangrijk is: het welzijn van onze inwoners en de toekomstbestendigheid van Den Helder.
Stel je voor dat we met de tijdmachine in 2028 aankomen en we zien de gevolgen van de huidige bezuinigingen op sociale voorzieningen:
We zien dan een toename van problemen zoals eenzaamheid, armoede en gezondheidsproblemen omdat bezuinigingen de meest kwetsbare groepen hard hebben geraakt. Mensen die afhankelijk zijn van zorg en ondersteuning hebben in 2028 moeite om de hulp te krijgen die ze nodig hebben als er wordt bezuinigd op de collectieve zorgverzekering, kindpakket, cultuur- en sportfonds voor de jeugd. Een belangrijke partner voor de gemeente, het IVC, dat eerder op een lijstje stond om wegbezuinigd te worden, heeft de deuren gesloten omdat ze zonder subsidie, maar als partner in participatie-inkooptrajecten het hoofd niet meer boven water kon houden waardoor datgene waar het IVC juist heel sterk in was, sociale activering, wegvalt.
Problemen die eerder konden worden voorkomen zijn in 2028 verergerd. Door gebrek aan investeringen in preventieve zorg, zoals schoolmaatschappelijk werk, zijn de kosten voor zorg en welzijn uiteindelijk hoger geworden. We hebben in 2024 een dubbeltje bespaard om uiteindelijk een euro duurder uit te zijn.
Dan kijken we vanuit de tijdmachine even naar de duurzaamheid in 2028. De energietransitie is vertraagd, met als gevolg dat we afhankelijker zijn gebleven van fossiele brandstoffen. De ijskoude, van rechts komende wind van het nieuwe kabinet heeft hierbij niet geholpen.
Onze stad is minder groen geworden in 2028. De vermindering aan onderhoud openbare ruimte heeft de leefbaarheid en biodiversiteit negatief beïnvloed. Omdat de Werkgroep Vrijwillig Landschapsbeheer haar subsidie kwijt is geraakt, heeft de gemeente duurdere partners in moeten huren voor het groenonderhoud, waardoor het totale onderhoudsniveau behoorlijk gedaald is en een flinke investering nodig gaat zijn om dit weer op het oude niveau terug te brengen. We zien ook dat we geen fietsstad geworden zijn, omdat de doorfietsroute en fietsstimulerende maatregelen geschrapt zijn, hetgeen ook weer invloed heeft op de gezondheid van onze inwoners.
Kijken we vanuit de tijdmachine naar het vertrouwen van onze inwoners in de lokale politiek, dan blijkt dit een flinke deuk te hebben opgelopen. Projecten die al jarenlang aan de inwoners beloofd waren, zoals een wildopvang en een hub voor het gemeentehuis in Julianadorp sneuvelden in de kadernota 2025. En daarmee sneuvelde ook het laatste beetje vertrouwen in ons, de gemeenteraad.
Als we met onze tijdmachine de financiële gevolgen van deze bezuinigingen onderzoeken, zien we dat de bezuinigingen op korte termijn wellicht besparingen hebben opgeleverd, maar dat ze op lange termijn tot hogere kosten geleid hebben.
Wat ons in deze kadernota echt tegen de borst stuit, is dat veel van de voorgestelde bezuinigingen direct ingaan tegen de afspraken in ons coalitieakkoord. De voorgestelde bezuinigingen staan haaks op de beloften die we aan onze inwoners hebben gedaan. Dit roept niet alleen vragen op over de prioriteiten, maar ook over de geloofwaardigheid van ons beleid. GroenLinks staat voor een betrouwbare overheid. We vinden stabiliteit en consistent bestuur heel belangrijk. Het afgelopen jaar heeft het vertrouwen in onze lokale overheid al geen goed gedaan. Steeds weer lijstjes met voorgenomen bezuinigingen, instellingen en verenigingen die bang zijn ernstig gekort of zelfs wegbezuinigd te worden, het veroorzaakt onrust en de effecten van de bezuinigingen zijn niet eens goed in beeld.
Als wij door de glazen bol kijken en met onze tijdmachine naar 2028 reizen, zien we dat de voorgestelde bezuinigingen in de Kadernota 2025-2028 ernstige gevolgen kunnen hebben voor onze stad en haar inwoners. GroenLinks maakt zich grote zorgen over deze toekomstbeelden. Wij geloven dat de voorgestelde bezuinigingen absoluut niet de juiste zijn.
Wij roepen op tot een heroverweging van deze kadernota. Laten we ervoor zorgen dat wat we in onze tijdmachine gezien hebben niet hoeft uit te komen en dat we in 2028 terug kunnen kijken op beslissingen die onze stad groener, rechtvaardiger en leefbaarder hebben gemaakt. Met andere woorden: laten we deze kadernota voor kennisgeving aannemen en het college de opdracht geven om een reële en weloverwogen begroting op te stellen waarbij breder gekeken wordt naar de totale financiën van de gemeente, waarbij beloftes worden nagekomen, goed wordt nagedacht over gevolgen van bezuinigingen en waarbij het coalitieprogramma ontzien wordt.